Rodzaj proporcjonalności należy rozpoznać na podstawie treści zadania.
Proporcjonalność prosta: Obie wartości jednocześnie rosną lub jednocześnie maleją, zachowując się proporcjonalnie względem siebie, np. im więcej zjemy śliwek w czekoladzie, tym więcej za nie zapłacimy.
Proporcjonalność odwrotna: Jedna z wartości rośnie, a druga proporcjonalnie maleje lub na odwrót, np. im szybciej jedziemy samochodem, tym jedziemy krócej.